Zambia, ik kom terug

Het zweet op mijn voorhoofd, een natte rug, kramp in mijn buik en ontlasting water dun.... Het korte verblijf, slechts 5 dagen, was bedoeld om bij te tanken en direct het visum voor Zuid-Afrika te verlengen voor weer drie maanden. Als ik direct een visum voor zes maanden had aangevraagd, dan had ik zoveel papieren moeten invullen dat ik nu nog het land niet in was gekomen. Het is dus veel eenvoudiger om even het land te verlaten en dan weer terug te komen.

Na een vier uurtjes vliegen, geland op Livingston-airport, bij de grenscontrole een aardige ambtenaar die graag 100 dollar kreeg voor de visa. Ik meldde dat ik wel een visa creditcard  had maar geen dollars, met een vriendelijk gebaar mocht ik door, als ik maar terugkwam met het geld, de bank was buiten het luchthavengebouw. Na twee banken bezocht te hebben, wilde geen mijn visa kaart gebruiken, "we accept only cash sir", dus met wat Zuid-Afrikaanse randen kwam ik, tegen een uitstekende koersverhouding, weer terug met mijn 100 dollar. Stempelen en gaan.
In plaats van een hotel zou het nu een verblijf in een lodge zijn, een 20 km rijden van de bekende Victoria Watervallen. In de vijf dagen, als enige gasten, was er veel tijd om met het personeel te praten. En dat kunnen die mensen als de beste, ze hebben hun hele hebben en houwen verteld, discussiëren over armoede, kansen nemen en krijgen, verschil van armoede in Europa en Afrika. We hebben veel gelachen, armoede relativeert heel snel.....
Ik kan niet alles vertellen, want dan zijn jullie morgen nog aan het lezen, dus ik kies ervoor om een deel in korte zinnen te benoemen. Zambia zal ik daarin vast te kort doen, hetgeen ik niet wil. Maar troost je, ik ga dit land later zeker langer bezoeken en zien of ik daar een bijdrage kan leveren.

Het verschil tussen armoede in dit Afrika en Europa is, dat je in Afrika onder armoede verstaat dat je geen idee hebt of je die dag eten hebt. Met mime werd mij heel helder duidelijk gemaakt hoe jij je dan voelt. Ach, waarom zou je gedag zeggen, of lachen als je buik zeer doet van de honger.
Naar school gaan, lagere school bedoel ik dan, kent geen voorwaarden. Wel, de enige is of je met je linkerarm over je hoofd heen, je rechteroor kunt pakken. Lukt dat niet dan ben je te klein en dus geen les. Pas na de zesde klas moet je in uniform en met schoenen aan op school verschijnen. De kinderen van ongeveer zes jaar beginnen om halfacht en gaan om half tien weer naar huis, anders is het te warm om les te krijgen of weer naar huis te gaan. Naar huis, of naar school zo je wilt, is vaak een km of 10 lopen. Je schrift op je hoofd, je bloten voeten op het hete zand, rennen van boom naar boom voor wat schaduw. Ook dit werd met mime duidelijk gemaakt. Ik voelde de hitte aan mijn eigen voetzolen, zo goed werd dit gedaan.
Vroeger bestond de bruidsschat meer uit vee en kippen, tegenwoordig meer kleding, schoenen en lakens voor op bed. Maar trouwen met een Muzunku (hetgeen blanken betekent) levert het risico op dat je mee moet naar dat land. En die Muzunku's hebben altijd haast en nooit eens tijd voor een praatje op straat. Daar wil je niet aan wennen.

De levensverwachting is hier 49 jaar, 15 procent is HIV besmet, meer dan 25 procent is werkeloos en 60 procent leeft onder de armoede grens!!! De Kwacha is de lokale munt, per 1 januari a.s. , zo werd verteld, devalueert hij en zijn de briefjes van 50.000 K nog slechts 5000 K waard, mooi een nulletje minder.

Deze hut is van de "dorpsgek" de blikjes hangt hij op ter bescherming van kwade geesten

In het dorp wat we hebben bezocht, is de "Chief" de baas, een leider voor het leven, er is een aparte hut waar adviseurs met hem praten als zij vinden dat hij advies nodig heeft. Er is een adjudant chef, die beslissingen neemt als de Chief er niet is en er is een vrouwelijke Chief. Haar rol is helder; Mocht de leider echt de onjuiste beslissingen nemen voor zijn stam/groep dan dient de vrouwelijke Chief hem te vergiftigen. Leiderschap eindigt tenslotte via de dood.
Een kleine gevangenis is er voor diegene die over de scheef is gegaan en moet wachten op het oordeel van de Chief. Men verblijft daar maximaal een paar dagen in het geval de leider niet in het dorp aanwezig is. Langer opsluiten is geen optie, men straft in dit dorp uitsluitend met taakstraffen of in het ergste geval door uitsluiting. Familie is hier dan ook een groot goed.

Er is sprake van politieke stabiliteit sinds de onafhankelijkheid in 1964 (toenmalig Noord Rhodesië), de mensen zijn easy going, toegankelijk, hebben, wat veel voorkomt in landen met een relatief hoge armoede grens, een mooi relativeringsvermogen en een gulle lach en leven van dag tot dag. Ik heb ze in mijn hart gesloten.

Slee voor het vervoer van hout en riet

In de kamer zonder voorgevel, dus 24 uur buiten inclusief de nacht, hoorde je het gebrul van de leeuwen, het zoemen van de vele vliegen, en het krabben aan de muskieten beten/bulten, de kikker op de lamp in de kamer kwaakte klokslag 4 uur 's nachts. Z'n buikje was na vijf dagen op dezelfde plek te hebben gezeten lekker dik, of het van de vliegen kwam of obstipatie is mij niet duidelijk geworden.

Ik heb gezwommen in Devilspool, op het randje van de Victoria waterval, en zo dat alleen met goed vasthouden je niet 112 meter naar beneden valt. Langs de rivier, nijlpaarden en olifanten zien lopen, en heel veel fietsers vanuit buurland Zimbabwe, die boodschappen kwamen doen in Zambia. Voor deze Robert Mugabe uit Zimbabwe, is nog geen vrouwelijke Chief aangesteld......
De mensen in Zambia hebben mijn hart gestolen, ik kom daar zeker nog terug en hoop dan met hun te mogen bijdrage aan vermindering van de Afrikaanse armoede.