Shine

"Ik zat in een klas met meer dan zestig kinderen, een schrift werd gedeeld met andere klasgenoten. 's Morgens vroeg een bord pap (maismeel met water waar je lepel lekker rechtop in stond), een goed uur lopen en dan was ik op school. Vaak zonder verwarming en in die tijd werd les gegeven zonder boeken. Op het eind van de dag onder weg naar huis, verkocht ik wat sinaasappelen, poetste ik de velgen van auto's en kwam dan vlak voor het donker werd weer thuis voor mijn tweede maaltijd die dag; pap".
Dit verhaal vertelde een man genaamd Isaac Skosana, die mij enorm heeft geïnspireerd en feitelijk diegene is geweest waardoor ik tegen alle verdrukking in ben blijven vechten om een school voor jong volwassenen op te zetten in Attridgeville (Een plaats vlak bij een van de drie hoofdsteden van Zuid-Afrika, Pretoria waar de bestuurlijke macht is gevestigd, tegenwoordig Tshwane geheten).
Vanuit de Apartheidsgedachte was scholing aan de zwarte bevolking niet verstandig, je kon ze immers beter dom houden, dat controleert makkelijker. Na de omwenteling waren veel van de mensen niet  of niet goed opgeleid. Het gevolg voor meerdere generaties is groot, het zelfvertrouwen, eigenwaarde, vertrouwen in de ander, het kunnen zorgen voor jezelf of je gezin door werk te vinden, vervreemd te zijn van je thuisland, zijn slechts enkele punten die hervonden moeten worden. Dat is niet eenvoudig, oordelen of veroordelen brengt veelal geen vooruitgang. Zelf heb ik in nu ruim 10 jaar regelmatig werkend in Zuid-Afrika geleerd dat veel van mijn wijze van denken niet van toepassing is, noch oplossingen biedt die beklijven of een goede investering hoeft te zijn. De kunst is je eigen denkraam los te laten.
Nu met de successen van onze school in Attridgeville is het voor mij fantastisch ook de kinderen van groep 1, 2 en 3 les te mogen geven. De klassen in de sloppenwijken van vandaag zijn groot, vaak 40 kinderen en niet ieder kind heeft zijn buik goed gevuld als hij of zij de klas in komt. Voor een leerkracht is het niet eenvoudig iedereen goed onderwijs te geven. Om erachter te komen hoe ik het beste huiswerk kan geven, ga ik binnenkort naar een Shine-centrum en hoop daar materiaal aangeleverd te krijgen hoe ik kinderen kan helpen leren lezen. Vaak is zelfs na drie schooljaren het analfabetisme een serieus probleem.
Uit onderzoek gedaan in 2011 bleek 3,2 miljoen mensen van de 50 miljoen inwoners in Zuid-Afrika niet te kunnen lezen of schrijven. Als je wilt zien wat Shine doet bekijk dan deze youtube film:
 Shine video

Graag deel ik wat foto's gemaakt in Brazzaville, in dit geval een township vlak bij Atteridgeville. Alle foto's in deze blog zijn door mijzelf gemaakt tenzij nadrukkelijk anders vermeld.

Walkie Talkie

Getallen zijn soms hulpmiddelen om ons een idee te geven hoe groot iets nu is, zodat we een voorstelling hebben waarover het gaat. In Nederland, zo meldt het blad Intermediair, wordt jaarlijks 2,4 miljard euro aan eten weggegooid, door particulieren en bedrijven. Vergelijk dit bedrag met de 4,4 miljard aan ontwikkelingshulp die Nederland besteedt.

Nu dan terug naar de sloppenwijken waar ik de komende zes maanden mag werken. Het bijzondere hier is dat pas de laatste jaren de winkels naar de sloppenwijken komen, een supermarkt of een winkelcentrum is lang niet overal een gewoon goed.  Naast wat Palmolie- zeep, maismeel, soms een brood, wat gedroogd fruit, bier en cola, komen de meeste winkeltjes in deze wijken niet. De inwoners lopen daarom vaak een uurtje heen en weer een uurtje terug, als het kan gecombineerd met een taxi ritje van bijna een euro, om naar de stad te gaan om daar hun boodschappen te doen.
De taxi wordt hier overigens niet genomen uit luxe maar uit noodzaak, het openbaar vervoer per bus komt in Zuid-Afrika bijna niet van de grond. Toen men tijdens de wereldkampioenschappen voetbal een poging deed dit te organiseren, werden de bussen in het begin door politie begeleid. Dit om overvallen te voorkomen. Helaas werden pistool- of geweerschoten gelost om te voorkomen dat deze vorm van vervoer zou aanslaan. De taxibranche laat zich niet eenvoudig de kaas van het brood eten... Ook de bus van Stichting GetOn waar de studenten mee werden vervoerd van en naar het GetOn Skills Development Centre, is regelmatig met geweld gekaapt.

Kleine initiatieven geënt op de wensen en de portemonnee van de afnemers in de buurt, zijn dan ook vaak een succes.  De schoenmaker in zijn stalletje, de steenbakker, de kleermaker, ze houden hun handen niet op maar steken ze uit de mouwen en verdienen hun inkomen. De dame op de foto aan het begin van dit blogl verkoopt de schoongemaakte poten (Walkie) en koppen (Talkie) van de kip. Alles wat er tussen deze kiponderdelen inzit, is vaak niet te betalen voor de mensen in de sloppenwijk, er is domweg geen geld voor. Door dit slachtafval schoon te verkopen voor bijvoorbeeld het maken van een kop soep, voorziet zij haar familie van een inkomen. En daar is zij terecht trots op.

Onze eigendommen beschermen, lijkt diep in ons verankerd, de afnemers van deze stenen gebruiken ze vooral om een muurtje te bouwen rondom hun Shack.

De winkel was dicht toen ik deze foto nam, ik kan de functie van de handboeien niet verklaren, wellicht was hij bezig een opdracht binnen te halen voor het gevangeniswezen: mooie zwart-wit gestreepte uniformen.

Wat mij altijd zal bijblijven is de trots van de man op zijn winkel en vakmanschap.

De "Longdrop".

Veel mensen hebben hun eigen wc, en steeds meer hebben ook aansluiting op een riool. In het straatbeeld van een township zie je soms ook een rij betonnen wc's naast elkaar waar als een openbaar toilet honderden mensen gebruik van maken. Ieder loopt dan met het befaamde rolletje toiletpapier onder de arm op weg naar het toilet.  Een toiletbril ontbreekt en doorspoelen is niet altijd even makkelijk. Stel je voor dat het bij jou, met een indringende verminderde weerstand, weer eens dun langs de benen loopt. Je bent dan ook blij als je een eigen toilet hebt, liefst binnen in huis, maar anders dan toch op je eigen erf. Daar waar riolering niet is aangelegd, er domweg geen openbare voorzieningen zijn als riolering, stromend water en elektriciteit, biedt een Longdrop een goede oplossing.
Ik heb er zelf gebruik van gemaakt en los van het wat harde krantenpapier, wat als vervanger van de zachte Popla-papier, dienst deed was het een schone ervaring.
Het maken van een Longdrop kan in een dag gereed zijn, althans als je niet te harde grond hebt en geld genoeg om een degelijke gemechaniseerde grondboor te kunnen huren. Anders is het een kwestie van een week stevig spitten, je maakt een soort van mangat, breed genoeg om een mens een metertje of zeven diep te laten graven en breed genoeg om een emmertje met grond naar boven toe te hijsen. Is je gat klaar, dan bouw je er van wat golfplaten een huisje omheen, vergelijkbaar met een telefooncel. Je timmert een bankje met een ruim gat erin, kijkt als je geen wc-bril hebt goed dat er geen splinters meer op je bankje zitten, scheurt de krant van gister in reepjes, zet er een emmer as of grond bij en een schepje of een oud conservenblikje en daarna is het na gedane arbeid een tevreden ontlasten. De familie van de Longdrop op de foto wist een paar mooie ijzeren platen te bemachtigen van wat eens een reclame bord is geweest. Het "poep je niet dan rust je toch", is op dit toilet zeker van toepassing. Oh ja, is je Longdrop vol, gewoon een nieuwe graven, je optrekje zet je er gewoon weer overheen.

Khayelitsha

Een "nieuw thuis" voor zes maanden.
Deze aanhef heeft meer betekenissen, allereerst is het de letterlijke vertaling van het woord Khayelisha, een Township of zoals in onze volksmond, een sloppenwijk, vlak bij Kaapstad.
Ook is een nieuw thuis, exact dat wat de stichting Home from Home doet. Het bieden van een veilig gezins-alternatief voor kinderen zonder ouders, veelal hiv geïnfecteerd met een huismoeder aan het hoofd van het gezin van maximaal zes kinderen. Later meer over Home from Home.
Daarnaast zal het, voor een periode van zes maanden, het nieuwe thuis zijn waar wij gaan werken als vrijwilliger. In dit eerste blogbericht wat meer achtergrond informatie, later hoop ik de lezer meer in korte berichtjes mee te nemen in wat ik zoal ervaar.
Eerst wat meer over Khayelitsha zelf:
Gedurende de apartheid werden vele mensen vanuit hun eigen thuisland bewust verplaatst naar andere regio's in Zuid-Afrika en zo kregen zij een nieuw thuisland (stel je voor hoe dit ging. Zuid-Afrika is bijna 30 keer groter dan Nederland of 2,5 keer groter dan Frankrijk. Mensen werden verdreven vanuit de ene regio naar de ander, bijvoorbeeld van de regio Groningen naar het Spaanse Valencia). Allemaal zodat de blanke minderheid de zwarte meerderheid kon controleren. De eerste sloppenwijken werden in de jaren vijftig van de vorige eeuw gebouwd, meestal werd een "veiligheidsbuffer" van enkele honderden meters onbewoond gehouden, daarna een wijk voor de kleurlingen, wederom een buffer en dan de wijken voor de blanken.
Toch is Khayelitsha een wijk die pas in 1985 is ingericht. Onder andere om vat te krijgen op de vele "illegale" immigranten vanuit andere regio's binnen Zuid-Afrika, werden uit de reeds bestaande sloppenwijken rondom Kaapstad, de mensen gedwongen hier gehuisvest. Veel termen in de zwarte periode die Apartheid heet zijn vol van dubbele lagen want in dit geval is huisvesting niet meer dan wat golfplaten (zie de achtergrondfoto van mijn blog).
Gelegen op de zandgronden en aan een zijde omsloten met duinen en daarnaast nog twee andere toegangswegen van of naar Khayelitsha, is het een wijk welke op een  ideale manier, bij onrust kan worden afgesloten.
Nu in 2012 lopen de schattingen uiteen en zegt men dat er  400.000 tot meer dan 750.000 bewoners zouden wonen,  het merendeel in Shacks zoals de golfplaten woningen ook wel genoemd worden. Later meer over deze bijzondere stad.

Home from Home
In 2005 werd deze stichting door Pippa Shaper en Jane Payne opgericht. Het is een stichting die voor weeskinderen, kwetsbare, mishandelde en/of door familie verlate kinderen zorgt. De omgeving die wordt gecreëerd is die van een pleeggezin, die onder continue supervisie staat, wonend in huizen niet te onderscheiden van andere woningen in diezelfde straat of buurt. Alles kleinschalig, de gezinnen zijn nooit groter dan 6 kinderen meestal drie meisjes en drie jongens in de leeftijd van o tot 18 jaar. Vanzelfsprekend wonen deze kinderen niet in een golfplaten hut maar in die wijken waar stenen huizen inmiddels gebruikelijk zijn. Een nieuw thuis voor deze kinderen. Als onderhoudsman, en diegene die de kinderen mag helpen met hun huiswerk, zal ik daar gaan werken als vrijwilliger. Kan je niet wachten en wil je direct meer weten, bezoek de site: www.homefromhome.org.za.