“Apwoyo Matek”, oftewel: hartelijk dank

“Apwoyo Matek”, dat zijn vaak de eerste woorden die ik hier hoor als ik met mensen van het ‘We Live’ project praat. 

Ik merk verder dat waar ik ook kom, mensen verbaasd stil blijven staan en daarbij op elkaar botsen als ze een man zien zoals ik met een blanke huid. Kinderen duiken weg in de rok van moeder. Het is duidelijk dat hier niet veel blanken komen. Ze weten wel van horen zeggen dat ‘zoiets’ bestaat, maar dan opeens zo’n blanke huid met je eigen ogen zien óf zelfs aanraken, is toch anders. Het geeft me soms een beetje een “Livingstone” gevoel. 

Er zijn tenminste twee dingen te zeggen over het fenomeen dat je hier iemand bedankt dat hij de moeite heeft genomen om juist bij jóu langs te komen en over dat “Livingstone” gevoel.

Mensen zijn hier bitter arm en dankbaar voor iedereen die zich in hen interesseert. De NGO’s die werk verrichten in Oeganda (veelal westers en daarmee blank), komen niet naar dit gebied. Er wonen in het Alebtong district bijna 250.000 mensen waarvan 67 procent dagelijks behoefte heeft aan voedselhulp. In de meeste dorpen hier eet men niet meer dan één maaltijd per dag met een bijzonder lage voedingswaarde. Helaas overlijden hierdoor relatief veel kinderen onder de vijf jaar door ziekte. Van de kinderen die het wél overleven, krijgt 7 van de 10 geen scholing; simpelweg omdat de ouder/verzorger de financiële middelen niet heeft voor de schoolbijdrage en/of het aanschaffen van een schrift of een boek. Van diegenen die wél naar school gaan, haken helaas 7 van de 10 meisjes tijdens de basisschoolperiode alweer af door geldgebrek of de noodzaak katoen te gaan plukken. Nog heel even geduld, dan vertel ik over de mogelijke praktische oplossingen… 

De gevolgen van deze bittere armoede zijn: jong trouwen (plat gezegd (bijna) kindhuwelijken), veel lichamelijke beperkingen door ondervoeding, veel gebroken relaties, Aids en daardoor veel weeskinderen, enzovoort. En dat is nu al enkele generaties zo. Logisch dat deze mensen geen groot zelfvertrouwen hebben of veel zelfredzaamheid hebben kunnen ontwikkelen. Zeker als iedereen, zelfs de hulporganisaties, ze ook nog ‘links’ laten liggen. “Ja, moeten wij daar wat aan doen dan?”, vragen mensen mij wel eens, “In Nederland is toch ook armoede?”, “Zijn die mensen niet gewoon lui?”, “Ja Afrika, daar is alles toch corrupt en die leiders dan....!” “Ha, we hebben al genoeg aan die “economische immigranten” in Nederland.”

Maak je geen zorgen, ik ga hier geen politieke statements maken, noch verklaren dat wij het rijk en makkelijk hebben. Ik probeer slechts een beeld te schetsen van waar deze mensen mee worstelen.

Bruno en Patrick, twee jongens uit dit gebied, die -geholpen door het lot- wel hun school hebben afgemaakt, hebben een paar jaar terug ‘ACSET Uganda’ opgericht. Hun organisatie steunt de mensen waarover ik hierboven schreef met hele kleinschalige en zeer praktische steun, door ze een helpende hand toe te steken. Niet door alleen maar te geven, maar door de mensen te onderwijzen, door ze het zélf te laten doen. Dit keuken/moestuin project is daar een helder voorbeeld van.

Ik heb nu een paar groepen bezocht en daarmee 90 gezinshoofden gesproken, bij hun huis/hutje geweest, hun kindjes gezien, de omstandigheden en manier van denken en leven kunnen ervaren. Maandag bezoek ik nog een groep van 30 personen. 

Trots kijken naar de keukentuin

Het vormen van groepen van 30 mensen, die met elkaar en voor elkaar een keukentuin maken naast hun hutjes. Een moestuin die de mensen praktisch voorziet van groenten en daarmee de oh, zo belangrijke vitaminen en mineralen. Velen kunnen nu al oogsten (ondanks de grote droogte) en dat direct naast je voordeur... Kijk, dat is op praktische wijze iemand helpen aan gezond eten en een eigen inkomen. Gelijktijdig wordt ze geleerd dat ze een deel van de oogst kunnen verkopen op de lokale markt en die opbrengst kunnen sparen. Ja, sparen en inleggen in de groepskas! Uit deze kas kunnen de deelnemers lenen ingeval van nood (vaak medisch). Maar er wordt ze ook heel praktisch geleerd dat ze ook uit de groepskas kunnen lenen om handel te drijven. 

Samen sparen zorgt ervoor dat er opeens een veel groter bedrag beschikbaar is om je te kunnen ontplooien. Het kopen van een kip en die op de grote markt verkopen met winst, het in dienst nemen van een medewerker om zo meer potten te kunnen kleien en daardoor zoveel meer te kunnen produceren zodat ze echt geld verdienen. Ze betalen wat ze lenen uit de groepsspaarpot af met rente, hierdoor groeit ieders gespaarde inleg. Dit leidt weer tot meer mogelijkheden om te investeren, te groeien, schoolgeld te betalen, zout, zeep, of iets anders te kopen. 

Een les volgen...

Het is prachtig om hier te zijn! Oeganda is prachtig, de mensen die ik heb ontmoet zijn prachtig. En zo waardevol om wat advies te mogen geven en als GetOn bij te mogen dragen aan dit project, ook financieel. Voor jou als lezer is het wellicht een ver-van-je-bed show, zeker als je hier nog nooit bent geweest. Maar bekijk de foto’s eens (ook die hieronder) en zie hoe het hier is. En wil je een steuntje in hun rug zijn? Ze niet links laten liggen? Klik dan even op die doneerknop. Ik weet hoe lastig dat is, want we hebben immers allemaal ons drukke eigen leven, voor je het beseft ben je alweer bezig met iets compleet anders. Daarom: “Apwoho Matek”, dank voor het feit dat je tijd hebt genomen om dit te lezen.

Ik moest er zelf ook aan geloven. Hard aan het werk met het aanleggen van een nieuwe moestuin. 

Hier en daar wat advies geven...