Kokcan Ikweri

Na een warm welkom door de stafleden van ACSET Uganda op donderdagmorgen, heb ik de afgelopen twee dagen twee groepen van het ‘We Live*’ project bezocht. ACSET, wat staat voor Action for Child Social and Economic Transformation, is de organisatie die het plan bedacht om door middel van een moestuinproject de voedselzekerheid en het inkomen van 1.200 gezinnen in Noord-Oeganda te vergroten. 1.200 eenouder gezinnen een eigen inkomen leren genereren en ze daarmee de kans bieden om hun kinderen naar school te laten gaan.

Ik heb gemerkt dat de kracht van ACSET ligt in het persoonlijk overdragen van inhoudelijke kennis naar alle deelnemers. Met grote regelmaat blijven zij dit de komende twee jaar -de duur van dit mooie project- doen.

Wanneer we aankomen bij de groepsmeeting, is er geen deurbel of iemand die opendoet met een vriendelijke lach en een “kom binnen”. Nee, als we hier komen aanrijden en uitstappen, wordt er met volle overtuiging een welkomstlied gezongen, gepaard gaand met hoge repeterende gilletjes, gezwaai met takjes, klappen en dans. Prachtig! 

Welkomstlied!

De 1.200 deelnemers van het #WeLive project zijn verdeeld in 40 groepen van elk 30 deelnemers. Als ik bij de groep ‘God’s Grace’ aanschuif, worden de deelnemers voorgesteld: voorzitter, penningmeester en secretaris, allen vrouwen. De vijf mannelijke leden zijn er voor het hele zware werk of voor het geven van advies. Vol trots vertellen ze mij dat de groep bestaat uit mensen met een handicap of een beperking, alleenstaande moeders na een mislukt huwelijk, vrouwen die voor weeskinderen zorgen en mensen met hiv/aids. 

De voorzitter

‘God’s Grace’ is nog maar actief sinds 9 augustus van dit jaar, en nu al hebben enkele deelnemers een keer hun zelf gekweekte groenten kunnen oogsten. Op de vraag wat ze daarmee hebben gedaan, vertelt de een: “Ik heb een schoolboek en schrift voor mijn kind kunnen kopen”, de ander: “Ik heb wat kleding gekocht voor de kinderen”, een dame zegt trots: “Ik vond de kwaliteit van de groenten zo mooi, ik heb het aan de kerk gegeven. Ik durfde het zelf niet op te eten.” Een andere zegt: “Oh, ik heb het allemaal opgegeten en werkelijk, ik voel me zoveel beter. Kijk maar, je kunt het vast zien.”

Bedenk dat deze mensen normaal geen groenten eten, het is mais, zoete aardappel en sojabonen wat de klok slaat. En met mijn eigen ogen heb ik de droogte op het land en de verpieterde maiskolven gezien. Kortom, zeker geen vetpot. 

Kindjes op het droge land

John bij zijn tuin. Zondag oogst hij al voor de 3e keer!

Een bordje mais

De tuin van de tweede dame van links 

De kinderen in het dorp

In hun keuken-groentetuin groeien tomaten, een soort postelein, uien en straks ook aubergine. In het midden is een ruimte gereserveerd voor mest van de geit, het varken en soms zelfs van een koe. De tuin wordt vanaf hier met een gieter besproeid en zo verdeelt de mest en haar voedingsstoffen zich naar het verse zaaigoed of de reeds volgroeide postelein. De meesten kweken postelein omdat ze dit kennen en het snel groeit (oogsten kan soms al na twee weken). Op mijn vraag wat de opbrengst is van een keukentuin, is het antwoord “tussen de 12 en 18 duizend Oegandese shilling”, oftewel tussen de €2,60 en 4 euro per oogst. 

Het mooie aan deze tuinen is dat ieder gezin de tuin zelf goed kan onderhouden en hij vlakbij huis en hun keuken/vuurplaats ligt. 

In beide groepen die ik bezocht heb, wordt direct van de gelegenheid gebruik gemaakt om les te geven. De eerste dag ging het vooral om het leren vastleggen van alle opbrengsten, zoals ieders inleg, leningen en het gebruiken van een kasboek. Op deze manier heeft iedereen zicht op wat de groep en ieder individueel doet. Daarmee kan je ook de dynamiek van het gebruiken van geld, het investeren of het uitlenen volgen en begrijpen. Op deze manier zijn de toename van je persoonlijke en groepsmiddelen (die aan het eind van het jaar worden uitgekeerd aan iedereen) gedurende het jaar te volgen en dat stimuleert de groep om meer te doen en gezamenlijke verantwoordelijkheid te nemen.

Op mijn vraag of ze wisten wat een bank was, antwoordden de meeste deelnemers dat ze geen idee hadden. Laat staan dat ze er ooit een van binnen hebben gezien. 

De tweede dag ging de les van een andere groep over groepsdynamiek: wat is een leider, wat is de verantwoordelijkheid van een groepslid, wat voor doelen kun je stellen, wat wil je bereiken? Patrick, een van de oprichters van ACSET en geboren en getogen in deze regio, weet deze theorie met humor en bijzonder begrijpelijk over te brengen. Je ziet aan de deelnemers dat het “muntje valt”.

Er worden veel vragen gesteld: “we hebben maar 1 gieter voor 30 tuinen, kunnen we er meer krijgen?” “We willen graag een kruiwagen.” We willen hulp en advies met het gezamenlijk verkopen van T-shirts om te laten zien aan het dorp dat wij bij deze groep horen.” “Mogen we andere groepen opzetten, want iedereen in ons dorp wil dit ook?” “Het is zo droog, dat wat we normaal kweken niet groeit, hebben jullie wat extra geld voor ons om deze maanden door te komen?” “Mogen we extra hulp voor mensen met weeskinderen of diegenen die aids hebben?”

Allemaal hele normale vragen, maar het antwoord van Patrick was eenduidig: “Jullie hebben een keukentuin gekregen, zaad voor het opkweken van postelein, tomaten, aubergine, kool en uien. Dat is jullie startkapitaal. Verzorg je tuin, geef hem water, bescherm het zaad, kweek het op en verkoop het deel dat je niet nodig hebt om je gezin te voeden. Leen dit verdiende geld uit aan groepsleden en vraag daar wat rente voor. Creëer je eigen bank, waarbij de opbrengst voor jullie allemaal is.” Als voorbeeld gaf Patrick: “Er is wekelijks een markt 15 km verderop. Leen 5000 shilling uit de pot en koop een kip, loop ermee naar die markt en verkoop die kip voor 18.000 shilling. Betaal daarmee je 5000 shilling schuld af en het beetje rente, en betaal met de rest het schoolgeld voor je kinderen en leg het overige weer in de groepskas. Laat het geld rondgaan. Er zijn voorbeelden dat je hiermee werkelijk veel geld voor alle deelnemers kan verdienen. Geld voor een ploeg voor de os, gieters, stenen voor je huis, schoolgeld en boeken voor je kinderen, je dochter de kans geven om naar het voortgezet onderwijs te gaan, zaad voor het nieuwe seizoen. Wat jullie ook maar als doel stellen, kan voortkomen uit het goed verzorgen van de plantjes en het zaaigoed dat jullie nu hebben gekregen. Wij blijven elke twee weken bij jullie langskomen om jullie te steunen en te adviseren.” 

 

Deze groep heeft 95 kippen bij elkaar, veel gaan er echter te vroeg dood aan ziekten. Patrick gaf de groep als tip: “Voor 10.000 shilling koop je medicijnen genoeg om er 2000 kippen mee te genezen. Kijk eens wat er gebeurt als je daar je opbrengst van je tuin in investeert! Jij ziet dan je kuiken groot worden en die verkoop je..! Zie het eens voor je wat er dan mogelijk is! Wellicht i.p.v. slechts een maaltijd per dag drie maaltijden, vol met vitaminen van jullie eigen gekweekte groenten, en nog veel meer.”

“GetOn steunt ACSET”, zo zei Patrick tegen alle deelnemers, “die naam kan je zien als in een wedstrijd: GetOn your marks, get set, go en ren je race, doe het, en maak het waar!”

Het zelf in de hand hebben en nemen van je eigen lot. Dit keer niet als individueel, maar als groep, met hulp en heel praktische steun van ACSET en GetOn, sluit naadloos aan bij de naam van de tweede groep: ‘Kokcan Ikweri’. Het betekent letterlijk: als je huilt in armoede, huil dan met een schep in je hand”.

*Meer over het 'We Live' project lees je hier: Women’s Livelihood Improvement project (‘We-Live’)

Je kunt dit project ook met 1 druk op de knop steunen: Ik steun WeLive!

Fijn dat je mee hebt willen lezen! Laat gerust een reactie achter.  

Tot mijn volgende blog, 

Jan