Molweni ? (Hallo of Goede Morgen)

Jozef is een tengere man, met een donker glanzende huid, grootvader en klusjesman op de GetOn school. Hij staat elke dag om half vijf op, neemt de trein en is dan tegen acht uur op school en is er verantwoordelijk voor dat de deuren van het slot gaan en studenten en leerkrachten naar binnen kunnen. Deze maandag lukt dat niet, de trein gaat niet verder en stopt een station eerder, met een taxi komt hij aan. De uitleg die hij mij later geeft, is dat er twee verschillende arbeidsvoorwaarden gelden voor spoor- en treinpersoneel. De ene partij stopt eerder dan de andere. Dit deed mij denken aan de tijd dat ik werkte met een vrachtwagenchauffeur en bijrijder om bedden en ander materieel te bezorgen in de Thuiszorg. De chauffeur werkte 36 uur, de bijrijder 40 uur. Je ziet het voor je: de bijrijder zit midden in de stad in een halfvolle  auto, de chauffeur is al naar huis. Probeer dan maar je werk af te maken en thuis te komen.

Kabela, always dressed up even with his shorts!

Terwijl we op Jozef stonden te wachten, vertelt Kabela, congierge en leerkracht, ons het droevige nieuws dat Dolly (een Bake for Profit juf en diegene die de GetOn-kantine runt) haar dochter in het weekeinde is overleden. Het negenjarig meisje, opgegroeid met een geestelijke en lichamelijke beperking, was de laatste weken al ziek maar het leek net beter te gaan. Ik heb voor Dolly, die ik tijdens onze ontmoetingen van de laatste maanden heb leren kennen, veel respect. Haar levenslust en doorzettingsvermogen is een voorbeeld voor de studenten. Het nieuws komt dan ook hard binnen.
's Middags gaan we op condoleance bezoek, het huis zit vol vrouwen, de mannen staan buiten om het huis. We worden naar de woonkamer gebracht en direct van koffie en broodjes voorzien, om ons heen branden kaarsen. Dolly is naar haar kerk en terwijl we op haar wachten, worden de relaties om ons heen duidelijk, moeder/oma, zussen, schoonzus. Omdat een gedeelte van de vrouwen op de grond zitten, ga ik op mijn knietjes door de kamer om iedereen te omhelzen. Dat een paar Mulungu's (scheldwoord voor blanken) voor Dolly komen, is bijzonder. Wanneer Dolly binnenkomt en snel in een hoek van de kamer gaat liggen, wordt er over de begrafenis gesproken. Hier is dat een zeer kostbare aangelegenheid; alle dagen zal het huis vol mensen zijn, die voorzien worden van eten en drinken, er gaat geen elektra aan maar constant branden er kaarsen. Dolly's dochter komt de laatste nacht vooraf aan de begrafenis thuis. Iedereen bewijst de laatste eer en de dag van de begrafenis zelf wordt er gezamenlijk gegeten. Veel maandsalarissen gaan eraan op om de kosten te dekken. Later in de week ben ik blij dat wij de transportkosten voor onze rekening mogen nemen.

Cedric, Teacher of the it-courses

Afgelopen week zitten we in een totaal ander ritme dan onze dagelijkse gang naar Khayelitsha om te klussen, we gaan lesgeven op de GetOn school en helpen met administratieve ondersteuning. We zijn omgeven door jonge studenten, veelal vrouwen, die het lef en de ambitie hebben om een vak te leren en zo hun eerste betaalde baan hopen te krijgen. De honger om te leren is groot, alles wordt als een spons opgezogen. Omdat veel studenten een zeer lage eigendunk hebben en zich, doordat ze nu naar school gaan, ook nog buiten hun sociale kring begeven, worden tijdens het lesgeven veel persoonlijke ervaringen uitgewisseld, gediscussieerd, gevraagd en bevraagd. Dit gebeurt vooral tijdens de Life- en Business Skills lessen die wij deze week mogen verzorgen. Het verschil tussen studenten die een week bij ons zijn of al zes weken is enorm groot. De eerste dagen zo verlegen, onzeker, soms bijna depressief, maar op het einde van de opleiding: rechtop, vol vertrouwen, een brede glimlach en zich durven uit te spreken en weten waar ze met hun leven heen willen; het is echt een fantastisch verschil. De broodnodige theorie is natuurlijk belangrijk maar een van de de pijlers van wat GetOn doet, is werken aan de levenshouding die ten positieve wordt veranderd.

GIRL POWER!!

Een kort voorbeeld, maandagochtend start ik met 12 vrouwen die het Bake for Profit programma doorlopen, zes weken zijn ze nu bezig en maken (en hebben vanaf dag een al geproefd van) muffins en de eerste omzet en winst. We bespreken: "Wie ben jij", in kleine groepjes worden karakters geschetst, hoe zij zichzelf zien en hoe collega's daar tegenaan kijken, een dier als symbool wordt erbij gezocht. Van dolfijnen, konijnen tot leeuwen, de halve dierentuin is aanwezig. Daarna bespreken we welke twee veranderingen in ons leven zouden helpen om ons doel ook werkelijk te kunnen bereiken.  Kea beschrijft hoe haar omgeving op haar ideeën altijd reageert met: "Ja maar wat dan als, of dat kan je niet of ... " enz. Haar oplossing is dat ze dit vanaf NU verandert,  ze gaat nu Muffins bakken, verkoopt die en vertelt het daarna pas, ze zal steun vragen aan haar familie en collega's op deze school en ze wil dat binnen vier weken haar idee om een zelfstandig inkomen te generen uit haar bakproducten een vliegende start heeft gekregen. Kea weet wat ze wil en is vastbesloten het te doen en waar te maken, durft te vragen om steun en is overtuigd dat het gaat lukken. Als de les is afgelopen, komen een paar vrouwen naar me toe, tijdens de les is er geld opgehaald om Dolly te steunen, ik doe vanzelfsprekend mee. Wat is geven, en zeker ook deze les, heerlijk en wat ben ik trots dat ik deel uit mag maken van deze gemeenschap. Enkosi (Dank in Xhosa, Koning in Zulu)